Dili, 25 Jullu 2024 (RCC)- Primeriru Ministru Kay Rala Xanana Gusmão hateten selebrasaun loron 30 fulan Augustu ne’ebé sei selebra iha tinan ida ne’e nia laran la’ós festa UNAMET nian maibé festa povu nian.
Iha entrvista ho primeiru Ministru Kay Rala Xanana Gusmão hafoin remata enkontru ho Prezidente Repúblika José Ramos Horta iha Palacio Prezidensiál Bairo Pite Dili haktuir ba jornalista sira katak, Informa ba Xefe estadu deside atu halo preparasaun ba komemorasaun loron 30 Augusto loron istriku Vitoria povu Timor Leste manan ukun- an tanba ne’e membrus governu hotu-hotu sei ba too munisipiu no postu administrativus hotu hodi nune’e bele komemora hamutuk ho povo tanba Festa povu nian.
“Enkotru semanal informa ba Prezidente katak horseik iha konsellu Ministru ami deside atu prepara didi’ak komemorasaun 30 de Augustu, ita uluk ita temi UNAMET, maibé 30 Augustu loron istoriku ida loron vitória ba povu Timor leste tanba iha 30 de Augustu maka povu Timor leste manán ukun rasik -an. Atu deklarasaun ka saida de’it terus sofrementu determinasaun povu Timor leste nian iha 30 Augusto maka fo ukun an ba ita., ne’eduni hau informa ba Prezidente katak governu sei prepara dadauk hela membrus do governus hotu-hotu sei ba to’o Munisípiu hotu-hotu no postu administrativus hotu-hotu hodi komemora loron importante ida nee hamutuk ho povu tanba ne’e festa povu ne’e nian,” dehan Primeiru Ministru Xanana Gusmao.
Nune’e mos nia hateten, loron 30 de Augusto lembra mos unamet mai ajuda povu TL hodi hasai desijaun, ne’ebe iha momentu n’eeba povu deside duni hakarak hili ukun- rasik -an tanba ne’e loron sakrifisiu no determinasaun Inan aman Sira nian Mak ohin loron bele Moris iha Ukun an Nia laran.
“UNAMET mai ne’e hanesan atu lembara katak sira mós ajuda povu hodi povu hasai desizaun boot ne’e ne’ebé iha susesu kulturais iha soiais ida ne’e iha fatin hotu-hotu maibé ami rai hela dehan 28,29 ferik ho katuas sira mós atu konta istória., no Istória sira nia terus antes ho momentu referendum ho depois ne’e. Ita baibain dehan katak povu mak manán ukun rasik an ho nia terus no ho nia mate la’ós de’it iha tinan 24 nia laran maibe iha momentu ida ne’ebá que povu deside duni lae ami hakarak ukun rasik an iha fatin barak mate iha duni fatin votasaun ne’e ema tiru mate sei konta, konta para joven sira ne’ebé ohin loron hatais kapás bele hatene istória ne’e bele kompriende terus no sakrifisiu no determinasaun inan aman sira hodi oin loron ita bele moris iha ukun an nia laran,” katak Primeiru Ministru Xanana
Xanana esplika liu tan katak, tanba povu mak manan no sosa ho nia ran rasik ba ukun an ida nee no mate ho nia isin ba fundu petrolium, tanba ne’e osan povu nian tenke jere ho diak no servi ba povu
“Dehan katak povu maka manán no sosa ho nia ran hodi mate ho nia isin, hodi fundu petrolium tanba ne’e mak ita dehan osan ne’e povu nian, tenke jere ho di’ak, no jere ho di’ak la bele gasta arbiru la bele hatama bolsu arbiru no osan ne’e tenke uza ba servi povu,” esplika Xanana.
Nia salienta liu tan katak, loron 30 de Agustus Laos Festa unamet nian maibé festa povu nian tanba ne’e sei selebra iha postu hotu-hotu tanba ne’e mak mai iforma ba Prezidente Republika hodi aprezenta program sira nee ba Xefe estadu.
“Atu fo hatene ba hotu-hotu katak 30 Augustu la’ós festa UNAMET nian maibé festa povu nian, ne’ebe, seii selebra iha postu hotu-hotu ho membrus governu ba to’o postu hotu-hotu tanba ita foin dadauk ita rona iha Portugál selebra povu sira kontente teb-tebes iha 25 de Abríl 50 anos ita selebra 30 de Augustu 25 anos lalais de’it no lalais teb-tebes maibé iha funu laran 24 anos kleur tebes maibé 25 anos husi referendum ne’e lalais deit, no tanba lalais de’it ne’e mak ita ezije ba malu mais responsabilidade maibe buat sira ne’e la’o neneik, ne’edumi ida ne’e maka ha’u fo hatene ba prezidente iha governu iha semana kotuk mai sei aprezenta didi’ak programa nusa liu-liu ferik ho katuas sira tenki ba too iha postus sira sei tanis iha ne’ebá iha fatin ne’ebé sira uluk vota ba,” haktuir Xanana.
Tanba nee nia husu ba joven sira la bele premite violensia iha Ita nia rain, tanba inimigu uza violensia kontra inan aman sira maibé sira la tauk nafatin ba vota no mate tan deit atu ukun rasik an tanba ne’e husu ba joven Sira hakuak malu ba la bele premite violensia.
“Fo hatene hotu-hotu liuliu ba joven sira sei imi nia inan aman sira terus teb-tebes hodi ita ohin loron bele dehan ukun an favor ida labele premiti violensia iha ita nia rain, tanba inimigu uza violensia kontra ita nia inan ita nia aman sira maibé sira la tauk ba vota mate tan depois de vota mate tan mós hodi ita hetan ukun an ne’ebé joven sira hakuak malu ba la bele primite violensia,” hakotu Xanana.
Jornalista : Tonia Neto
Editor : Luhamutu
