Dili, 03 Outubru 2024 (RCC) Be’e Timor-Leste, Empreza Públika (BTL,EP) Hala’o Worshop Validasaun Hodi Analiza no Avalia Be’e no Saneamentu Iha Tinan 2024 Iha Timor-Leste.
Iha intervista, Diretor Operasaun Manutensaun Eng. Aleixo dos Santos ba haktuir ba Jornalista sira iha salaun Hotel Timor katak, Objetivu Worshop ne’e hodi relatóriu ba Nivel mundiál atu bele hatene tuir saida maka ita halo atinjementu ona iha Timor-Leste, Kuarta (03/10/2024).
“Objetivu worshop ida ohin ne’e ita ko’alia kona-ba hanesan global Analysis suply nutrisend ne’ebé ita nia Ministeiru saúde maka hanesan Organiza worshop ida ne’e atu nune’e ita bele prepara dukumentus balun ne’ebé relasiona no kona-ba global analysis ne’e nia objetivu atu nune’e ita mós hato’o ita nia relatoriu ne’e ba iha Nivel mundiál atu bele hatene kona-ba saida maka ita halo no atinjimentu saida maka ita iha ona iha ita nia rai Timor-LesteLiuliu kona-ba relasiona menus saneamentu tanba Bee no saneamentu iha pontus importante kona-ba hasa’e kona bá nutrisaun no mós kona-ba saúde ne’ebé diak báziku ba ita hotu.”
Ho nune’e Eng. Aleixo akresenta katak, Advokasia aloka orsamentu, ne’e la’os ba parte BTL maibé Ministeriu hotu hotu servisu hamutuk ho Ministeiru saúde no inklui mós ministeriu sira seluk ne’ebe envolve iha GLASS ne’e rasik.
Ha’u hanoin ohin ko’alia kona-ba Advokasia aloka orsamentu ne’e la’os ba parte BTL EP de’it, maibé ida ne’e Ministeiru hotu hotu ne’ebé servisu hamutuk ho ministeiru saúde, liuliu husi Ministeriu saúde, ministeiru edukasaun, ministeiru obras publika no mós ministeiru sira seluk ne’ebé envolve iha Glass rasik atu nune’e pelu menus hato’o sira nia orsamentu ne’ebé durante aloka ba iha ita nia programa sira hotu, liu liu ba spair nutrisend Kona-ba orsamentu” nia informa.
Tanba ne’e Nia informa liu tan katak, iha tinan 2024, BTL,EP aloka orsamentu 6 miloens ne’e hodi halo operasaun no manutensaun durante tinan ida nia laran hodi responde ba komunidade sira ne’ebe durante ne’e la asesu ba be’e.
“BTL, EP iha tinan 2024 ne’e ita iha aloka orsamentu 6 miloens ne’e atu ba hanesan ba halo operasaun manutensaun no mós ba halo manezamentu hotu durante tinan ida nia laran no depois ita mós la’ós orasamentu mai husi governo de’it ita mai husi Ministeriu de’it maibé ita mós hetan orsamentu husi parseiru sira, parseiru dezenvolve ne’ebé durante ne’e ita ajuda maka JICA ajuda ita ne’e orsamentu maiz ou menus orsamentu 200 mill dolares Amerikanu nune’e prepara mai ita no depois husi UNCEF ne’ebé suporta ita husi 200 miloens maibé ida ne’e liu liu kona-ba UNICEF iha ne’e responde kona-ba emill kona-ba bai loron naruk nian ita hotu hatene ida ne’e ita hotu hatene katak mundu hatete katak, emill hatete katak hanesan bairo naruk tenke artisipa komunidade sira durante ne’e sira la asesu ho bee di’ak bele asesu bee liu husi puresimentu PAM.” Katak Eng. Aleixo dos Santos.
Iha sorin seluk, Reprezentante Organizasaun mundiál saúde (OMS), Doutor Arvind Mathur mós informa katak, OMS nia kna’ar atu analiza hodi suporta ba iha Glass no halo avaliasaun global ida ba Be’e no saneamentu iha Timor-Leste.
“Iha ne’e OMS nia atu analiza hodi bele suporta ba iha Glass, no analiza avaliasaun Global ida ba Be’e no Saneamentu, ida ne’e survei ne’ebe Be’e no saneamentu halo, tanbaTimor leste mós hansan nasaun ida ne’ebe partisipa Glass ne’e rasik, iha fulan Agosto ita hahu ona kolesaun dadus, ohin loron ita hamutuk iha ne’e hodi halibur fali dadus hare’e hamutuk fila fali dadus sira ne’e kobre asunto governánsia financias nian,” informa Doutor Arvind Mathur.
Nia salienta katak, Timor-Leste iha asesu ne’ebé di’ak tebe-tebes, nune’e mós Area rurais no área Urbanas tanba ne’e dadus ne’e importante hodi ajuda ema hirak ne’e.
“Asesu ba rekursus humanu, li-liu ba iha asuntu be’e no saneamentu, Timor-leste mos iha asesu ne’ebe diak teb-tebes, hanesan mós Area rurais no area urbanas dadaun ne’e, maske nune’e ita nia survenio dadus sira ne’e sei importanre nafatin atu ajuda ema hirak ne’ebe halo desijaun atu bele informadu nafatin kona-ba saida mak Timor-Leste presija no priense tan lakuna sira ne’ebe mak ohin loron ita halo.”hakotu Doutor Arvind Mathur.
Jornalista: Florentina Bianco da Cruz
Editor : Luhamutu