Dili, 23 Abril 2024 (RCC) – Kondutor Mikrolete 10, Andi Colo Ho 09 Fortunato Monteiro, Senti Triste Ho Pasajeiru Ne’ebé Selu La Tuir Kritéria
Iha entrevista kondutor Andi Colo hateten, senti triste wainhira pasazeiru sira selu la tuir tarifa ne’ebé fó sai husi Diresaun Nasionál Transporte noTerrestre (DNTT).
“Ami senti triste tamba, halai mós dala ruma estor mak la to’o de’it, dala ruma ami haka’as-an to’o estor ho mina, maibé sigaru mak laiha. ha’u sai kondutór ba bemo komesa $1508 to’o agora, imapktu ba ami hanesan dala ruma kareta a’at mak patraun la iha responsabilidade ba kareta, ne’e ita bele sai fali hodi buka kareta seluk, maibé kle’ur uitoan, se kuandu patraun di’ak, hanesan nia iha hanoin ba nia kareta, entaun ohin nia a’at, nia bele hadia fali hodi ita halai, maibé konformi ita kondutr fali halai badinas, halai badinas mais tu’ur iha mesin ne’e mak la tahan de’it iha dade’er to’o kalan, ita atu halai to’o kalan mós dala ruma rins ne’e mós la tahan, tamba husi dade’er toó kalan ne’e, imposivél ita labele deskansa, hanesan ita foin halai ne’e ita la deskansa mós di’ak hela, ita seidauk horon kareta, ita toman tiona hanesan nene ba de’it re’et ida ka rua mai ami tenki deskansa, ami deskansa mós hanoin hela ema nia osan setoran to’o ka lae, entaun ita tenki obriga a’an atu halai nafatin. konformi ami halai, ema selu di’ak, ema iha, ita bele hetan osan 50 dolares hanesan ne’e ami bele hetan, hanesan ema laiha selu la di’ak, ne’e konta ba halai mina no setoran de’it, dala ruma ema laiha ne’e orsida ami miin fali ba mina, dala ruma ba miin fali estoran de’it, tamba selu ne’e maizumenus estudante sira selu $ 0.15 centavus ne’e ami komprende, maibé balun hanesan fó $ 0.15 centavus de’it maun osan mak ne’e de’it, ne’e ami komprende tamba eskola oan, ami mós komprende tamba dala ruma ami nia oan balun ka alin eskola hotu ne’ebé ami komprende eskola oan ne’e, problema mak ida sae do’ok ne’e la hanesan ida sae besik ne’e, sae do’ok ne’e maizumenus nia sae iha tasi-tolu nia ba tu’un iha bidau ne’eba ne’e, ida nene la tuir kriteria atu selu $0.15 centavus maibé tuir lolos nia eskola karik nia komprende nia tenki selu $0.20 centavus la to’o 0.25 centavus maibé selu $ 0.15 centavus. kada loron ida ha’u estor $ 0.15 dolares, iha ne’e kareta estór la hanesan, balu 30 dolares no balun 25 dolares, ha’u nian mak $0.15 dolares. osan ne’e ha’u hetan uza hodi ense mina no estoran, depois resin uitoan 2 dolares ka 3 dolares ne’e ami bele hola modo, maibé hanesan uma-kain tan ita hola modo mós dala ruma la to’o ida, hola sigaru tan no fulan ida ha’u hetan 150 dolares’’, nia haktuir.
Iha sorin seluk Fortunato Monteiro hateten, sai kondutor ne’e la’os buat a’at ida maibé ne’e hanesan servisu vokasaun ida ba nia hodi buka osan.
“Ba hau pesoal sai kondutor ne’e la’os buat a’at ida ou buat di’ak ida maibe ne’e hanesan servisu vokasaun ida, ne’ebé ha’u sempre kontenti ho ha’u nia servisu ne’ebé mak ha’u agora hala’o loro-loron hel., Kondutor ne’e la’os sai atan ba ema ida, maibé kondutor ne’e servisu ida ne’ebé ita ajuda ema barak, tan ida ne’e mak ha’u nia vokasaun nu’udar kondutor nian ne’ebé ha’u hala’o ho kontente. Kuaze tinan rua nolu resin ida mak ha’u sai kondutor, kona-ba loro-loron ou kada loron ne’e, depende ba, tamba di’ak ida loron ita hetan, loron ida lahetan, ne’ebé ninia rendimentu ne’e lahanesan, tun sa’e tun sa’e mais ou menus iha ne’e parte 09 di’ak ida loron ida hansa sorti di’ak ne’e hetan to’o 70 resin, se sorti a’at mai, kadan 50 ou 50 mos la to’o. iha ne’e kuandu estor depende ba patraun ida-idak, patraun balun loron ida estor $15 balun 25, balun 30, ba ha’u nian kareta ne’ebé mak ha’u lori ne’e, loron ida $15 dolar de’it, osanmentu ne’ebé mak ha’u hetan loro-loron ne’e, ha’u bele sustenta ha’u nia familia uma laran no hare’e ha’u nia oan sira nia eskola. Iha ne’e kada fulan kondutor ida-idak la hanesan depende ba nia estoran, sira hare’e husi estoran, jadi kona-ba ha’u nian estoran $20 de’it entaun fulan ida hetan dolar 120”.
Kondutor diresaun 09 ne’e akresenta saláriu ne’ebé kada fulan nia hetan la sufisiente hodi aguenta ba moris durante fulan ida nia laran.
“Ita atu dehan sufisiente ne’e la sufisiente tamba dolar 120 ne’e ita hatene ona ne’e ita moris iha sidade dili dolar 120 ne’e ita han la to’o semana tolu I la to’o fulan palin kleur liu mak semana rua 120 ne’e ita han, jadi ba ida ne’e la sufisiente, maibé ba ha’u kundutor ne’e buat servisu vokasaun ida ne’ebé ha’u hala’o de’it, hala’o ho kontenti de’it, maski nia rendimentu nia salariu la sufisiente maibé ha’u tenke halo nusa atu bele aguenta to’o fulan ida”.
Fortunato husu ba joven sira ne’ebé iha esperiensia kona-bá kondutor hodi buka serbisu hodi bele hamenus desempregu iha país.
“Ha’u hakarak fó mensagem ba kolega sira, ha’u nia mane maluk joven sira ne’ebé mak halimar de’it iha uma servisu laiha, loro-loron maka buka de’it problema, di’ak liu karik imi iha skill atu sai kondutor, hala’o buka kareta atu halai tamba, kondutor ne’e la’os servisu ne’ebé a’at, se mak iha skill sai kondutor, bele buka kareta atu halo, servisu kondutor hanesan ami, ida ne’e bele hamenus ita nia dezempregu iha Timor-Leste, ita labele hare’e de’it ba, defende ba Governu atu kria kampu de traballu ba ita maibé, ita iha skill ba sai kondutor, buka servisu hanesan kondutor nian, id abele ajuda ita nia uma laran, no ajuda mos ita nia a’an”, nia konklui.
Jornalista estagiária : Franciana Dos Santos
Editor : Luhamutu
